Het Orkest van de Achttiende Eeuw nam afscheid van zijn directeur Sieuwert Verster. Een verslag.
Soms krijg je een concertprogramma voorgeschoteld, dat van begin tot eind helemaal klopt. Zo’n perfect in elkaar gestoken droomconcert was de klinkende samenwerking tussen Orkest van de Achttiende Eeuw en Cappella Amsterdam onder aanvoering van Daniel Reuss.
Het Orkest van de Achttiende Eeuw nam afscheid van zijn uiterst bevlogen directeur Sieuwert Verster, en deed dat met een nu al gedenkwaardige concertreeks. Nog nooit klonken dodenmissen en vaarwelcomposities zo louterend en verkwikkend.
Op donderdag 20 oktober waren koor en orkest te gast in Utrecht voor hun laatste Nederlandse optreden in de reeks. De grote zaal van TivoliVredenburg is in al die jaren een van de belangrijkste speelplekken van het Orkest van de Achttiende Eeuw gebleken. Voorafgaand aan het concert nam programmeur klassiek van TivoliVredenburg, Peter Tra, dan ook persoonlijk afscheid van Sieuwert Verster.
Cappella Amsterdam opende het concert met een van de mooiste smartlappen uit de Vlaamse polyfonie. Josquin des Prez schreef zijn Nymphes des Bois (1497) als een laatste groet aan zijn overleden, zeer gewaardeerde collega Johannes Ockeghem. Cappella zorgde voor een robuuste, breed uitwaaierende uitvoering vol verzadigde kleuren. Indrukwekkend is de wijze waarop aan het eind de prachtige kernmelodie opbloeit, muziek en woorden komen samen op de zinsnede ‘Rust in vrede. Amen’.
De Nederlandse componist Martijn Padding schreef als afscheidscadeautje voor Sieuwert Verster een nieuw werk voor het orkest. In zijn Farewell (2022) dwingt Padding zijn luisteraar als vanouds in een wervelend bolderkarritje. Als startpunt voor zijn compositie neemt Padding een eenvoudig motief, bestaande uit een korte en lange noot. Daarbij baseert Padding zich op de zwiepende klank van de naam ‘Sieuwert’. Typische Padding-humor maar zijn nieuwe werk begint opvallend sereen. Farewell is een ceremonieel werk, waarin de klanken als in een statige processie voorbijtrekken. Padding maakt subtiel gebruik van de dunne, ijle orkestklank waarbij snerpende blazers en ijle strijkers voor zinsbegoochelende effecten zorgen. De slagwerker mag vol aan de bak en legt overal rake accenten. Naar verloop van tijd volgt Paddings compositie een onvoorspelbaarder, weelderiger traject, waarbij invloeden van Claude Vivier en leermeester Louis Andriessen opflakkeren.
Padding was Louis Andriessens steun en toeverlaat bij de afronding van zijn laatste magnum opus, May uit 2020. Bijzonder dat Andriessen – getroffen door Alzheimer- nog zo’n sterk werk kon afleveren. May is geschreven in opdracht van het Orkest van de Achttiende Eeuw en is een gracieuze buiging naar de grote bezieler van het orkest, dirigent Frans Brüggen. Andriessen liet zich inspireren door bespiegelende versregels van Herman Gorters beroemde gedicht Mei (1889). Een gedicht over de schoonheid van de Hollandse natuur, vertaald naar mythische proporties. May is een karaktervolle Andriessen waar zijn milde, minzame kant in doorklinkt. De Andriessen van operahoogtepunten als Hadewijch (uit De Materie) en Writing To Vermeer. Het is wonderschone muziek, waarbij het koor op epische wijze wordt opgetild door de transparante totaalklank van het orkest. Andriessen dringt diep door in de emotionele kern van Gorters dichtregels. Het koor wordt telkens opgezweept door koortsachtig sidderende strijkers en pregnante blazerspartijen à la Andriessen. Heerlijk is ook het korte intermezzo op de pianoforte en het keyboard glockenspiel. De kwieke, virtuoze loopjes kunnen alleen van Andriessen zijn.
Slotakkoord is voor Mozart. De Weense meester schreef misschien wel de mooiste dodenmis denkbaar. Mozarts Requiem (1791) krijgt in ieder geval een spektakeluitvoering. Cappella Amsterdam en Orkest van de Achttiende Eeuw gooien er nog wat schepjes bovenop. Een buitengewoon energieke uitvoering met een enorme dynamiek. Het Kyrie grijpt je naar de keel, en het Dies Irae dendert voorbij in een razend tempo. Stralende hoogtepunten zijn het Recordare, Jesu Pie en het geliefde Lacrimosa. Van de vier solisten zijn het vooral sopraan Carolyn Sampson en alt Marianne Beate Kielland die de gevoelige snaar raken. Sieuwert Verster had zich geen mooier afscheidsrondje kunnen indenken.
Geschreven door programmamaker Mark van de Voort.
Bezoek hier ons Concertpodium en luister naar Het Requiem van Mozart.
Beluister hier het In Memoriam Louis Andriessen.
Luister hier naar werken van de componist Josquin des Prez.
