Missa etcetera

Meerkorigheid wordt vrijwel uitsluitend geassocieerd met Venetië. De traditie om muziek voor twee of meer koren te componeren, werd daar door Adrian Willaert en de beide Gabrieli’s gevestigd. Die duurde overigens niet lang: in het midden van de 17e eeuw werd nauwelijks nog meerkorig gecomponeerd.
Een ander centrum van meerkorigheid was Rome. Palestrina was de eerste die werken voor twee koren componeerde, zoals zijn beroemde Stabat mater. Na zijn dood werd de traditie voortgezet, en die duurde tot in de 18e eeuw. In de barok werd het aantal stemmen uitgebreid; muziek voor 16 stemmen, verdeeld over vier koren, die ook nog eens verdubbeld konden worden, was geen uitzondering. Kerken werden met extra balkons uitgerust om de koren een plaats te kunnen geven. De stijl die toen ontstond, hebben musicologen ‘Kolossalbarock’ gedoopt.

We horen eerst uit de tijd van Palestrina een mis voor St. Cecilia, die hij samen met een aantal collega’s componeerde. Uit de 17e eeuw klinkt een Magnificat voor 16 stemmen van Orazio Benevoli en uit de 18e eeuw de vesperpsalm Dixit Dominus van Giuseppe Ottavio Pitoni.

Annibale Stabile (ca. 1535-1595)/Francesco Soriano (1548/49-1621)/Giovanni Andrea Dragoni (ca. 1540-1598)/Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525/26-1594)/anon/Ruggiero Giovannelli (ca. 1560-1625)/Prospero Santini (actief 1591-1614)/Curzio Mancini (ca. 1553-na 1611)
1. Missa Cantantibus organis a 12
The Cardinall’s Musick olv. Andrew Carwood
(cd: “Allegri’s Miserere & the Music of Rome” – Hyperion 67860, 2011)

Orazio Benevoli (Benevolo) (1605-1672)
2. Magnificat a 16
Le Concert Spirituel olv. Hervé Niquet
(cd: “Missa Si Deus pro nobis, Magnificat” – Alpha 400, 2018)

Giuseppe Ottavio Pitoni (1657-1743)
3. Dixit Dominus a 16
Tölzer Knabenchor olv. Gerhard Schmidt-Gaden. Sebastian Adelhardt, Clemens Haudum, Jochen Berchtenbreiter en Ursula Richter, orgel
(cd: “Römische Mehrchörigkeit” – Spektral SRL4-11089, 2011)

aanvulling:
Domenico Zipoli (1688-1726)
4. Canzona in C
Marco Brescia, orgel
(cd: “Zipoli in Diamantina – Complete Organ Works” – Paraty 269189, 2020)

Op afbeelding: Giovanni Pierluigi da Palestrina (schilder: Franse school)