#1: Nikolaj Rimski-Korsakov, de ontmoeting tussen de meester en zijn leerlingen.
Deze uitzending staat de Russische componist Nikolaj Rimski-Korsakov centraal, die niet alleen een gevierd componist was maar ook een uitstekend pedagoog. Twee van zijn leerlingen zijn de componisten Alexander Glazoenov en Igor Stravinsky.
Rimski-Korsakov wordt geboren in een adellijke familie die hem in staat stelt muziekonderwijs te volgen. Al snel blijkt dat hij muzikaal begaafd is, maar zijn ouders vinden dat hij beter marine-officier kan worden. Ondertussen blijft Rimski-Korsakov zich bezighouden met muziek. Rond 1870 ontstaat de groep Het Machtige Hoopje waartoe ook Rimski-Korsakov behoort. Het gezelschap bestaat – op Balakirev na – uit componisten die geen officiële muzikale achtergrond hebben. Ze bestuderen alles vanuit zelfstudie.
Tussen 1889 en 1890 componeert Rimski-Korsakov het opera-ballet Mlada. Het speelt in een setting van ongeveer 1000 jaar geleden. Prinses Mlada is vermoord door haar rivaal Voyslava, die verzekert zich te bekommeren om Yaromir, de geliefde van Mlada. Het verhaal zit vol magie, duivelse geesten en tripjes naar de onderwereld. Tijdens de climax van het verhaal wordt het hele dorp overspoeld door een overstromend meer en worden Yaromir en Mlada gezien, omhooglopend over een regenboog.
Alexander Glazoenov is 13 jaar oud als hij bij Rimski-Korsakov gaat studeren. Rimski-Korsakov is diep onder de indruk van de snelle progressie die zijn leerling Glazoenov maakt. Hij zegt hierover: “Zijn muzikale ontwikkeling gaat niet per dag vooruit, maar zelfs per uur”. De meester-leerling relatie duurt nog geen 2 jaar, maar de vriendschap blijft tot aan de dood van Rimski-Korsakov in 1908.
Igor Stravinsky volgt vanaf 1903 lessen van Rimski-Korsakov tot aan diens dood in 1908.
De Vuurvogel Suite van Igor Stravinsky is een sprookjesballet in twee scènes en wordt gecomponeerd tussen 1909 en 1910. Stravinsky zei zelf dat in De Vuurvogel de invloed van onder andere Rimski-Korsakov nog goed merkbaar is: dit is vooral te horen aan de harmonie en orkestkleur die Rimski-Korsakov hem leerde.
Het libretto van De Vuurvogel is gebaseerd op een oude Russische fabel. De boze tovenaar Kosjtsjei houdt een prinses en haar elf hofdames gevangen in een tovertuin. Als prins Ivan over een muur klimt, ziet hij een mooie vuurvogel en vangt haar. De vuurvogel is eigenlijk de prinses. Zij geeft de prins één van haar veren en in ruil daarvoor laat hij haar gaan. Ze belooft terug te komen als hij ooit in gevaar verkeert. Ivan verbergt zich en ziet de prinses dansen. Hij wordt verliefd op haar. Maar dan neemt Kosjtsjei hem gevangen. Ivan roept de vuurvogel, die vertelt hoe hij de boze tovenaar kan vernietigen. Hij moet een groot ei, waarin de ziel van Kosjtsjei zit, stukslaan. De betoverde wezens van Kosjtsjei zijn nu bevrijd en ze kronen Ivan en de prinses tijdens een groot feest tot koning en koningin.
In het programma kunt u luisteren naar Mlada van Rimski-Korsakov, het Vioolconcert in a, opus 82 van Alexander Glazoenov en De Vuurvogel van Igor Stravinsky.
1. Nikolaj Rimski-Korsakov.
Mlada, Suite voor orkest.
Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin olv. Michail Jurowski
Capriccio 10 776
2. Alexander Glazoenov
Vioolconcert in a, opus 82 (opname 1995).
Berliner Philharmoniker olv. Claudio Abbado
Teldec 4509-90881-2
3. Igor Stravinsky
De Vuurvogel Suite.
The NBC Symphony Orchestra olv. Leopold Stokowski
Cala Records CACD0505
