Een werkdagelijks programma over het oeuvre van Johann Sebastian Bach. Aflevering 539 wordt samengesteld door gast-samensteller Jos Bielders. Zijn thema: de gelegenheid schept de muziek.
Het Bachteam vraagt soms aan luisteraars of zij voor een keertje een aflevering van Geen dag zonder Bach zouden willen samenstellen. De gast-samensteller van deze aflevering is Jos Bielders uit Maastricht.
Jos motiveert zijn keuze als volgt:
Maria Josepha von Sachsen Litauen Polen Österreich, schilder: Rosalba Carriera (1675-1757)
Als je een keuze moet maken uit het immense oeuvre van Bach dan kan dat alleen als je een thema bedenkt. Ik kies dan voor het thema ‘de gelegenheid schept de muziek.’
Aan de ene kant laat ik de feestelijke Bach horen in zijn wereldlijke cantate BWV 214, ‘Tönet ihr Pauken! Erschallet Trompeten’. Deze cantate werd geschreven ter gelegenheid van de verjaardag van Maria Josepha van Oostenrijk, echtgenote van August III, keurvorst van Saksen en koning van Polen. De cantate werd uitgevoerd op 8 december 1733, waarschijnlijk in het overbekende Kaffee Zimmermann in Leipzig, waar Bach geregeld optrad met zijn Collegium Musicum. Het koper schettert van vreugde ter gelegenheid van dit feest.
Aan de andere kant de kerkelijke cantate BWV 120, ‘Gott lobet mann in der Stille’. Bach componeerde deze cantate in Leipzig voor de inauguratie van de nieuw verkozen gemeenteraad, die plaatsvond in een feestelijke dienst in de Nikolaikirche op de maandag volgende St. Bartholomeusdag (24 augustus 1742). Een officiële gelegenheid dus om feest te vieren, die Sebastian aangreep om in afwisseling van sereniteit met uitbundigheid deze gebeurtenis te omlijsten met muziek en zang. In de aria ‘Heil und Segen’ wenst hij de leden van de nieuwe raad op deze manier alle kracht toe doe ze bij dat werk nodig hebben.
Eromheen versier ik deze zo verschillende cantates met kleine orgelstukken die iedereen, ook al is hij of zij geen Bachkenner, als muziek in de oren zullen klinken. Drie zogenaamde Schübler-koralen, BWV 645, 649, 650.
De bijnaam van de koralen komt van de graveur en uitgever Johann Schübler, genoemd op het titelblad van de partituur.
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
1. Wachet Auf, Ruft Uns Die Stimme, BWV 645
Ewald Kooiman, Holzhey-orgel, Weissenau (D)
2. Cantate 214, “Tönet, Ihr Pauken! Erschallet Trompeten!”, BWV 214
– Tönet, Ihr Pauken! Erschallet, Trompeten!
– Heut Ist Der Tag, Wo Jeder Sich Erfreuen Mag
– Blast Die Wohlgegriffnen Flöten
– Mein Knallendes Metall
– Fromme Musen! Meine Glieder!
– Unsre Königin Im Lande
– Kron Und Preis Gekrönter Damen
– So Dringe In Das Weite Erdenrund
– Blühet, Ihr Lieden In Sachsen, Wie Zedern!
The Amsterdam Baroque Orchestra olv. Ton Koopman
3. Ach Bleib’ Bei Uns, BWV 649
4. Kommst Du Nun, Jesu, BWV 650
Hans Fagius, orgel Kristine Kerk, Falun (Zweden)
5. Cantate ‘Gott lobet mann in der Stille’ BWV 120
– Arie (Alt). Gott, Man Lobet Dich
– Chor. Jauchzet, Ihr Erfreuten Stimmen
– Rezitativ (Bass). Auf! Du Geliebte Lindenstadt
– Arie (Sopran). Heil Und Segen
– Rezitativ (Tenor). Nun, Herr, So Weihe
– Choral. Nun Hilf Uns, Herr
Bach Collegium Japan olv. Masaaki Suzuki
