Folk It!

Na vijftig jaar kondigt, net als vele illustere popgrootheden, de meest succesvolle folkfamilie het afscheid aan. Want zoals de naam als suggereert, is Clannad een familiebedrijf. Bassist, gitarist en toetsenist Ciaran Ó Braonáin (op z’n Engels Kieran Brennan), gitarist en whistlespeler Pól Ó Braináin en zangeres/harpiste Máire Ní Bhraonáin (Moya Brennan) zijn broers en zus. Padraig Ó Dugáin (mandoline, conga’s, mondharmonica) en Noel Ó Dugáin (gitaar) zijn hun ooms. Ze zijn afkomstig uit Gweedore in Donegal, Noordwest Ierland, waar het Gaelic nog dagelijkse voertaal is.

In 1970 won het vijftal een competitie op het Letterkenny Folkfestival. Daardoor mochten ze een album opnemen. Dat debuutalbum, simpelweg naar de groep genoemd, is nog een ratjetoe aan stijlen: folk, country, pop. Vanaf de opvolger, Clannad II, ontwaren we een duidelijkere richting. De formatie richt zich op het vertolken van overgeleverde, merendeels Gaelic songs, en voegt daar eigen composities in dezelfde sfeer aan toe. Het zijn vooral transparante, akoestische bewerkingen met gitaar, contrabas, fluit, mandoline, harp en de typische nasale stem van Maire Brennan, die wordt aangevuld met harmonische samenzang. Langzaam aan komen toetsen in het spel. Nog niet op de derde schijf Dulaman (Zeewier) en het live album Clannad in Concert. Daarop staan een aantal van de all time favorieten van de groep, zoals het breed uitgesponnen Níl Sé’n Lá en de evergreen Down by the Sally gardens. Op het overgangsalbum Crann Ull (Appelboom) verschijnen dan de eerste klanken van toetsen. Zus Eithne Ní Bhraonáin is als gast te horen met vocalen en toetsen en bij opvolger Fuaim is ze het vaste 6e groepslid. Daarna verlaat Eithne, kortweg op z’n Engels Enya, de groep om een zeer succesvolle solocarrière te beginnen. Het tweede decennium van de groep kenmerkt zich aanvankelijk door esoterische klanken: veel donkere volle keyboards en een overload aan nagalm op stemmen en percussie. Het eerste album na die make-over is Newgrange. Het album si vernoemd naar een Keltische grafheuvel. Op dat album de mega hit Theme from Harry’s game, een soundtrack voor een Noord-Ierse tv productie. Het is de periode met soundtracks, want ook opvolger Legend is een soundtrack, ditmaal voor de serie Robin of Sherwood. Door het wereldwijde succes spelen op de volgende albums Macalla en Sirius een keur aan bekende popmusici als gast, waaronder Bono (U2) en Bruce Hornsby. Ook nu blijven mega hits niet uit. Een belangrijke verandering sinds Newgrange is dat de traditionals ruim op de achtergrond raken en eigen composities de boventoon voeren. De folk en new age is vervangen door strakke popmuziek. Nog twee soundtracks, het geheel instrumentale Atlantic Realm en de tekenfilm Angel and the soldier boy, volgen.

In 1990 verlaat Pol Brennan de groep. De bombastische sound wordt ingeruild voor een gepolijste pop klank. Toch blijft de link met de thuishaven, met name tekstueel zijn er nog verbintenissen met Ierland en met name Donegal en soms ook muzikaal. De vier albums uit deze periode, Anam, Banba, Lore en Landmarks, zijn allen commercieel een succes, mede dankzij enkele songs die gepromoveerd worden tot soundtrack. Landmarks verschijnt in 1997 en Clannad kondigt een stop voor onbepaalde tijd aan. Dat geeft ruimte voor de individuele leden om te werken aan andere projecten. Ciaran Brennan laat het minst van zich horen op het podium, maar blijft composities leveren. Maire Brennan stort zich als Moya (Brennan) op een solocarrière. De tweeling Noel en Padraig Duggan sluiten zich aan bij de deels Duitse formatie Norland Wind, die muziek maakt in de context van het vroege Clannad. Eveneens verschijnt van hen een duo album. Geen nieuw werk, maar optredens en tournees vinden zo nu en dan wel plaats. Zo komt ook Pol Brennan in 2011 weer aan boord en wordt een tweedaags concert in de Christ Church Cathedral in Dublin geregistreerd en als live album uitgebracht. Een verrassend sterk album, waarop alle bekende nummers passeren, maar wel in transparante, niet bombastische uitvoeringen. Het zet de groep aan voor nog één studioalbum. Nadur verschijnt in 2013. Drie jaar later overlijdt een van de oprichters, Padraig Duggan. Vijftig jaar na de start geeft Clannad een ‘In a lifetime-Farewell tour- aan. Wanneer deze tour gaat plaatsvinden, is op dit moment niet bekend.

Clannad – Clannad – Spectrum music 544-976-2 972.
01. Liza (Padraig Duggan, Paul Brennan) 3.03.
Clannad – Clannad II – Shanachi SH 79007.
02. Coinleach Ghlas An Fhómair (trad) 5.42.
Clannad – Dulaman – Gael-Linn CEFCD 058.
03. Dulaman (Seaweed) (trad) 4.27.
Clannad – Clannad in Concert – Shanachie SH 79030.
04. Down by the Sally Gardens (trad) 4.33.
Clannad – Crann Ull – Intercord 835-040.
05. Ar A Ghabhail ‘N A ‘Chuain Damh (trad) 3.25.
Clannad – Fuaim – Tara 3008.
06. Mhórag ‘S Na Horo Gheallaidh (trad, C & P Brennan) 1.40.
Clannad – Magical ring – RCA PD70003.
07. Newgrange (Ciaran Brennan) 4.02.
Clannad – Legend OST – Tara CD 3012.
08. Together We (Paul Brennan) 3.30.
Clannad – Macalla – RCA PL70894.
09. Buachaill Ón Éirne (Traditional) 3.07.
Clannad – Sirius – BMG 82876 545012.
10. Second Nature (Ciaran Brennan) 3.19.
Clannad – Atlantic realm – BBC Records BBC CD 727.
11. Drifting (P. Brennan & C. Brennan) 1.51.
Clannad – Anam – RCA PD 74762.
12. – Poison Glen (C&M Brennan, P&N Duggan) 3.50.
Clannad – Banba – BMG 74321 13961 2.
13. Caidé Sin Do’n Té Sin (Trad, C.Brennan) 4.22.
Clannad – Lore – BMG ‎74321 300802.
14. Alasdair Maccolla (trad) 2.10.
Clannad – Landmarks – BMG ‎74321560072.
15. Bridge of Tears (Noel Duggan) 3.59.
Clannad- Christ Church cathedral -ARC Music ‎EUCD 2441.
16. Dtigeas A Damhsa (trad) 1.24.
Clannad – Nadur – ARC Music EUCD 2471.
17. Turas Dhómhsa Chon Na Galldachd (trad) 2.57.