Een Os op het dak 52: De Os in tijden van oorlog #16.
Een introductie van eigentijdse muziek in gewonemensentaal.
Werken van Oleksandr Ykhymovych, Maria Oliynyk & Maxim Shalygin.
Aflevering tweeënvijftig van Een os op het dak van Thea Derks, vernoemd naar haar boek Een os op het dak: moderne muziek na 1900 in vogelvlucht.
Even leek het erop dat Rusland zou imploderen, toen Evgeni Prigozjin eind juni met zijn Wagnertroepen in opstand kwam tegen Poetin. Hij rukte snel op naar Moskou, maar helaas wist Poetin de rebellie toch de kop in te drukken met hulp van zijn slippendrager Aleksandr Loekasjenko, president van Belarus.
Toch lijkt de macht van Poetin inmiddels wat af te brokkelen. Positief effect is dat de westerse democratische wereld nu nóg sterker overtuigd is dat de Russische aanvalsoorlog gestopt moet worden.
Ook vanuit de culturele wereld blijft Oekraïne steun ontvangen. Zo was er zondag 25 juni een benefietconcert in de Brikke Oave in Brunssum, waar de lang verwachte Nederlandse première plaatsvond van B-ut-c-h-a, dat de (Russische!) componist Roman Stolyar vorig jaar componeerde na de moordpartij in Boetjsa. Omroep L1 maakte opnames, die wij in een volgende aflevering hopen uit te zenden.
Op het programma stond daarnaast een nieuw werk van Oleksandr Yukhymovych, een jonge Oekraïense componist, altviolist en dirigent die sinds enkele jaren woont en werkt in Maastricht. Ook deze korte liederencyclus zal in een latere aflevering te horen zijn. Yukhymovych componeerde het strijkkwartet Lacrimosa voor de slachtoffers van de oorlog van Rusland; hij speelt zelf de altviool.
Er klonk op zondag 25 juni ook een werk van Maxim Shalygin, beslist geen onbekende in dit programma. Hij kwam in 2010 naar Nederland voor een postdoctorale studie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en maakte hier al snel naam.
Shalygin blijft vanuit zijn woonplaats Den Haag nauw betrokken bij zijn vaderland en componeerde o.a. Drop after Drop dat in aflevering 38 tot klinken kwam. Vandaag hoort u het Triple Concerto voor viool, cello en piano, waarmee Maxim Shalygin in 2010 zijn master compositie voltooide aan het Conservatorium van Kyiv.
Een jaar later voltooide Maria Oliynyk [zie foto] haar vervolgstudie compositie aan het Koninklijk Conservatorium, als student van Louis Andriessen en Martijn Padding. Het afgelopen jaar woonde en werkte zij met een Fulbright Scholarship in New York, maar in mei keerde ze terug naar Oekraïne om dichter bij haar man te zijn, die vecht aan het front.
In 2020 schreef Oliynyk de muziek bij de opera Ukraine – Terra Incognita, over de eeuwenlange pogingen van Rusland om Oekraïne te onderwerpen. Zij vermengt hierin traditionele Oekraïense muziek met moderne compositietechnieken en de opera is opgedragen aan Wasyl Slipak. Deze Oekraïense zanger maakte furore aan de Opera van Parijs, maar keerde in 2014 terug naar zijn vaderland om als soldaat te vechten tegen de Russische invasie van de Krim. In 2016 sneuvelde hij op het slagveld.
De 1e druk van Een os op het dak is uitverkocht, maar via boekenbestellen.nl ontvangt u een exemplaar van de 2e druk
1. Oleksandr Ykhymovych. Lacrimosa, voor strijkkwartet.
Deel 1: Zelfs de sirene huilde bij het verdriet dat uit het oosten kwam.
Deel 2: Zielen vliegen naar de hemel.
Ioanna Boultadaki & Alejandro Ruiz Vázquez, viool.
Oleksandr Yukhymovych, altviool. Isabel Olmo Lorenzo, cello.
2. Maria Oliynyk [foto].
Deel 1: ‘Mythe van verwandschap’ uit de opera Ukraina – Terra incognita.
Ulyana Horbachevska, solostem.
Andriana-Yaroslava Sayenko, Sofia Leshyshak, Denys Ivaniv,
Marko Svizhins’kyi & Mykola Bereza, zang.
Mykhaylo Baloh, saxofoon. Ihor Hnydyn, percussie.
Ryshard Lyatetsky, multi instruments.
Lviv Virtuosos Chamber Orchestra olv Taras Verhun.
3. Maxim Shalygin. Triple Concerto.
Yulia Rubanova, viool. Artem Poludennyi, cello. Antony Baryshevsky, piano.
Nationaal Philharmonisch Orkest Kyiv olv Mikheil Menabde.
Samenstelling, presentatie en techniek Thea Derks
