GEORGE RUSSELL EN GARY BURTON: WELLUIDENDE PLEITBEZORGERS VOOR DE JONGE CARLA BLEY
Op 17 oktober 2023 is Carla Bley in haar woonplaats Willow, niet ver van Woodstock, overleden, 87 jaar oud.
Ze werd geboren als Lovella May Borg in Oakland (Californië), waar haar vader organist en dirigent van het kerkkoor was van de plaatselijke Free Evangelical Church. Reeds op haar derde kreeg ze pianoles van haar vader, maar daar werd op latere leeftijd geen vervolg aan gegeven met een conservatorium opleiding. Sterker nog: op 15-jarige leeftijd hield ze het voor gezien op haar high school. Na een lange lift-reis kwam ze in 1953 als 17-jarig groentje in New York terecht, waar ze als kroegpianiste en sigarettenverkoopster in de befaamde jazzclub Birdland aan de kost kwam. In New York leerde ze de Canadese pianist Paul Bley kennen, met wie Carla in 1957 trouwde.
In datzelfde jaar legde Paul Bley (plus Dave Pike, Charlie Haden en Lennie McBrowne) op de l.p. Solemn Meditation (GNP) als eerste een compositie van Carla Bley vast: O Plus One. Deze cryptogramachtige titel zou in het oeuvre van Carla Bley gevolgd worden door een lange serie minstens even raadselachtige titels.
Na Solemn Meditation duurde het geruime tijd voordat Paul Bley met nieuwe creaties van zijn echtgenote op de proppen zou komen, maar vanaf 1963 ging het hard: op de l.p. Footloose (Savoy) staan vijf titels van Carla Bley, met beknopte toelichting door de literator Paul Haines: Floater (is a single figure, with a pedal, and as is true of all of Carla’s writing, a character and mood are suggested upon which to base the opening solo), Around Again (is a description of two keys without progressions), Syndrome (has two melodies, the lower of which is rhythmically altered by Paul), King Korn (is the complex development of something relatively simple) en Vashkar (has a free metric base underlying the melody).
Op de l.p. Barrage (op het compromisloze avant-garde label ESPDisk, 1964) neemt een kwintet met Dewey Johnson (trompet), Marshall Allen (altsax), Paul Bley (piano en leider), Eddie Gomez (bas) en Milford Graves (drums) zes stukken van Carla Bley onder handen: Batterie, Ictus, And now the Queen, Arounnd Again, Walking Woman en Barrage.
Op de l.p. Closer (ESPDisk) uit 1965, door Paul Bley, Steve Swallow en Barry Altschul, staan zelfs zeven stukken van Carla Bley: Ida Lupino, Start, Closer, Sideways in Mexico, Batterie, And now the Queen en Violin.
OOK GEORGE RUSSELL EN GARY BURTON WAREN WARE PLEITBZORGERS VOOR DE COMPOSITIES VAN CARLA BLEY
Ook later in zijn carrière hebben er altijd stukken van zijn voormalige echtgenote op het programma gestaan, sterker nog: in 1991 heeft hij (samen met Marc Johnson en Jeff Williams) een album met tien Carla-stukken vastgelegd voor het Steeple Chase label: Paul Bley plays Carla Bley, een jaar later gevolgd door een album door Paul Bley solo: Homage to Carla Bley (op het Franse Owl-label).
Ook de componist/ pianist/docent George Russell heeft aan het begin van de jaren zestig aandacht besteed aan de composities van Carla Bley. George Russell verraste de jazzwereld tussen 1956 en 1962 met een reeks onverbiddelijke meesterwerken: The Jazz Workshop werd gevolgd door de suite New York, N.Y. (1958/59). Het volgende meesterwerk, At the Five Spot (1960), bevat twee composities van Carla Bley, na het album Jazz in the Space Age (1960) volgt in hetzelfde jaar Stratusphunk, waarop Carla met een compositie is vertegenwoordigd. Op Ezz-thetics (1961) volgt George Russell Sextet in K.C., waarop weer een compositie van Carla staat. Na The Stratus Seekers (1962) sluit The Outer View die wonderbaarlijke reeks meesterwerken af, met daarop ook weer een compositie van Carla Bley.
Behalve vijf studio-opnames van George Russell laat ik ook nog twee live-opnames horen, een vroege en een late.
Ook Gary Burton heeft altijd een bijzondere relatie onderhouden met Carla Bley, en daarvan laat ik aan het eind van de uitzending drie voorbeelden horen.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
SPEELLIJST
- Dance Class (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 3:38
**George Russell Sextet: Al Kiger (trompet), Dave Baker (trombone), Dave Young (tenorsax), George Russell (piano), Chuck Israels (contrabas), Joe Hunt (drums)
*Opgenomen: Berkshire Music Barn, Lennox, Massachusetts; 1 september 1960 (live)
- Dance Class (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 6:15
**George Russell Sextet
*Opgenomen: New York City; 20 september 1960
- Beast Blues (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 8:53
**George Russell Sextet
*Opgenomen: New York City; 20 september 1960
- Bent Eagle (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 6:12
**George Russell Sextet
*Opgenomen: New York City; 18 oktober 1960
- Rhymes (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 4:27
**George Russell Sextet: Don Ellis (trompet) vervangt Al Kiger
*Opgenomen: New York City; 23 februari 1961
- Zig—Zag (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 4:03
**George Russell Sextet: Don Ellis (trompet), Garnett Brown (trombone), Paul Plummer (tenorsax), George Russell (piano), Steve Swallow (contrabas), Pete LaRoca (drums)
*Opgenomen: New York City; 27 augustus 1962
- Rhymes (composer: Carla Bley, arranger: George Russell) 6:22
**George Russel Smalltet (Octet): Mark Harvey (trompet), Chip Kaner (trombone), Janis Steprans (altsax), Gary Joynes (tenorsax), Marc Rossi (toetsen), Mark White (gitaar), Bill Urmson (Fender bas), Keith Copeland (drums); dirigent: George Russell
*Opgenomen: Emanuel Church, Boston, Massachusetts; 18 juni 1983 (live)
8 . Olhos de Gato (composer: Carla Bley) 6:36
**Gary Burton (vibrafoon), Pat Metheny (gitaar), Steve Swallow (bas), Antonio Sanchez (drums)
*Opgenomen: Yoshi’s Jazz Club, Oakland, California; 10/11 juni 2007 (live)
- Syndrome (composer: Carla Bley) 4:42
**Gary Burton/Pat Metheny/Steve Swallow/Antonio Sanchez
*Opgenomen: zie vorige nummer
- Intermission Music (composer: Carla Bley) 6:29
**Gary Burton (vibrafoon), Mick Goodrick (gitaar), Pat Metheny (electric 12 string guitar), Steve Swallow (bas), Bob Moses (drums)
*Opgenomen: Studio Bauer, Ludwigsburg; december 1975
VINDPLAATSEN VAN DE BOVENSTAANDE COMPOSITIES
Dance Class (# 1): George Russell Sextet: Things New—Unissued concerts 1960 & 1964 (RLR Records)
Dance Class, Beast Blues (#2 & #3): George Russell Sextet at the Five Spot (hoewel de titel anders doet vermoeden betreft het een studio-opname) (Verve Elite Edition; oorspronkelijk: Decca)
Bent Eagle (#4): George Russell Sextet: Stratusphunk (Riverside)
Rhymes (#5): George Russell Sextet in K.C. (wederom een studio-opname in NYC) (Jazz Collectors; oorspronkelijk: Decca)
Zig—Zag (#6): George Russell Sextet: The Outer View (Riverside)
Rhymes (#7): George Russell & The Living Time Orchestra: So What (Blue Note)
Olhos de Gato, Syndrome (#8 & #9): Gary Burton—Pat Metheny—Steve Swallow—Antonio Sanchez: Quartet Live (Concord)
Intermission Music (#10): Gary Burton Quintet: Dreams So Real—Music of Carla Bley (ECM)
N.B.: Programma van deze c.d.: zes composities van Carla Bley: Dreams So Real, Ictus/Syndrome, Jesus Maria, Vox Humana, Doctor, Intermission Music
