De Vorige Eeuw

Veel eigenschappen van doodsmuziek waren al aanwezig in het Gregoriaanse requiem, zo stellen musicologen. Zo kenmerkt het Gregoriaanse requiem zich globaal door betrekkelijk korte composities met een overzichtelijke architectuur, een gemakkelijk in het gehoor liggend ritme en een vrij eenvoudig herkenbare – naar de huidige muzikale maatstaven gemeten – harmonie en melodie. Maar niet uitsluitend het Gregoriaanse requiem diende ter inspiratie voor de latere doodsmuziek. Ook de Barok voorzag in ingrediënten voor dit funeraire genre.
Zo ontwikkelde zich in de Barok de chromatiek in mineur, ontstond er in die periode een voorliefde voor donkere orkestkleuren, kreeg men behoefte aan onopgeloste scherp dissonerende akkoorden en componeerde men voor het eerst dalende melodische lijnen eindigend in decrescendo. Of deze eigenschappen van het Gregoriaanse requiem en de Barok ook zijn terug te vinden in de twíntigste eeuwse doodsmuziek kunt u beluisteren in deze serie. Vandaag in het derde en laatste deel van deze serie hoort u allereerst van de Franse componist Pierre Boulez het stuk Rituel ter nagedachtenis aan de dood van Bruno Maderna, daarna van Witold Lutoslawski zijn Musique funèbre – naar aanleiding van de dood van Bela Bartok  – en ten slotte van György Ligeti uit 1961 het stuk Atmospheres. Als afsluiting hoort u van de Nederlandse componist Louis Andriessen het stuk Un beau baiser uit zijn derde opera George Sand op tekst van Mia Meijer geschreven voor toneelgroep Baal. Het stuk is een liefdesliedje met een trieste inhoud.
Pierre Boulez
Rituel
Schonberg Ensemble, Asko ensemble olv Reinbert de Leeuw
Etcetera KTC 9000 – CD 08
Witold Lutoslawski
Musique funèbre
Sinfonieorchester der Staatlichen Hochschule fur musik Karlsruhe olv Witold Lutoslawski
ANTES edition BM-CD 31.9017
György Ligeti
Atmospheres
Berliner Philharmoniker olv Jonathan Nott
Teldec Classics 8573-88261-2
Louis Andriessen
Un beau baiser
Koor Nieuwe Muziek olv Huub Kerstens
VPRO Eigenwijs EW 9304