Het dadaïsme, dat weten we allemaal, is een kunststroming van vlak na de Eerste Wereldoorlog. Maar is er ook dadaïstische muziek?
Het antwoord op die vraag is niet zo gemakkelijk. In muziekgeschiedenissen vind je geen uitgebreide verhandelingen over dadaïstische muziek. Maar er waren zeker componisten die met die stroming geassocieerd werden. Wij hebben zelfs minstens twee concerten die dada-muziek helemaal als uitgangspunt hebben genomen!
Interessant om te zien is dat die concerten voor een groot deel dezelfde soort muziek hebben gekozen, hoewel er twaalf jaar tussen zit en er heel verschillende musici en programmeurs bij betrokken zijn. Er is muziek van Erik Satie, die met zijn absurde gevoel voor humor en afkeer van alles wat pretentie had een soort dadaïst avant la lettre werd. Er is muziek van George Antheil, die liever zijn inspiratie bij machines zocht dan bij de grote componisten van weleer. Aan de andere kant zijn er ook klankgedichten. In hun ijver om de poëzie van haar talige functie te ontdoen keken dadaïstische dichters naar de (instrumentale) muziek, waar de zuivere, zinledige poëzie al eeuwen de norm was. Werken als de Ursonate van Kurt Schwitters spreken boekdelen.
In het tweede concert horen we ook muziek van na de Tweede Wereldoorlog. Want hoewel het dadaïsme snel uit de mode raakte, was zijn invloed op de moderne muziek niet zomaar uitgewerkt. Nog steeds worden er klankgedichten geschreven – die kunt u hier met uw eigen oren ontdekken!
1. George Antheil – Le retour à la raison
2. George Antheil – Rhythmus 21
3. Tzara/Picabia – Dadaïstisch manifest
4. Darius Milhaud – Three ragtime waltzes
5. George Antheil – Manhatta (Fumées de New York)
6. Kurt Schwitters – Ursonate
7. Erik Satie – Entr’acte
8. Kurt Schwitters – Bii büll ree
9. Erik Satie – [onbekend]
10. Huelsenbeck/Jancko/Tzara – L’amiral cherche une maison à louer
11. Erik Satie – Chez le docteur
12. Arp/Serner/Tzara – Simultangedicht
13. Erik Satie – Sonatine bureaucratique
14. El Lissitzky – Pro dwa kwadrata
15. Hugo Ball – Klanggedichte
16. Erik Satie – Ludions
17. Schwitters/Steinitz/Van Doesburg – Die Scheuche X Märchen
18. Raul Hausmann – Plakatgedichte
19. Mauricio Kagel – Halleluja voor solostemmen
20. Kurt Schwitters – Poesie und Banalitäten
21. Sylvano Busotti – Lettura di Braibanti per voce sola
22. Arriga Lora-Tontino – Poesia ginnica; Turngedichte
23. John Cage – Mesotics re Merce Cunningham
24. Dieter Schnebel – Redeübungen für Hand und Mund
25. John Cage – The wonderful widow of eighteen springs
26. Eugen Gomringer – Kein Fehler im System, Konstellationen
