Componisten/uitvoerenden: Guillaume Dufay | Jehan Vaillant | Orlando di Lasso | Perotinus | Solage
De muziek van de middeleeuwen staat ver van ons af. Maar dankzij speciale ensembles kunnen we er toch van genieten.
Studio Laren, dat van 1965 tot 2000 bestaan heeft, legde zich helemaal op de middeleeuwse muziek toe. Dat is een reuzen terrein, want de eerste genoteerde muziek dateert al van rond 800. Tussen 800 en 1400 – dan begint de renaissance – bestond er muziek voor allerlei standen, voor allerlei gelegenheden en naar allerlei nationale smaken. Honderd jaar later kon de muziek onherkenbaar veranderd zijn.
Anno 2022 kennen we uit de middeleeuwen vooral nog het gregoriaans. Maar er is meer, zoveel meer. Polyfonie bijvoorbeeld. Vanaf de twaalfde eeuw werd er steeds vaker meerstemmige muziek opgeschreven. Aanvankelijk alleen voor de kerk, later ook voor de gegoede burgerij, want die kwam in de laten middeleeuwen op. Het resultaat is mooi, maar ook bevreemdend. De samenklanken en de melodielijnen doen van alles wat later verboden werd. De muziek komt uit West-Europa, voor het grootste deel uit Frankrijk, maar het lijkt haast wel muziek van een ander werelddeel.
Gelukkig loodst Studio Laren ons daar met veel kunde doorheen. In twee concerten uit 1985 brengen ze de gezangen, motetten, rondelen, chansons en wat die tijd nog meer aan polyfone muziek te bieden heeft. Het eerste concert is helemaal gewijd aan de ars subtilior, een soort veertiende-eeuwse avant-garde met veel chromatiek en/of ingewikkelde maatindelingen. Het tweede concert is breder en geeft meer een overzicht van de hele middeleeuwse polyfonie. Zelfs de vijftiende eeuw, die muzikaal gezien eigenlijk al bij de renaissance hoort, komt aan bod.
Als toegift hoort u nog wat muziek uit de zestiende eeuw. Vanaf 1550 sloegen componisten opnieuw aan het experimenteren. In Orlando di Lasso’s Prophetia Sibyllarum horen we een soort nieuwe ars subtilior, waarin voor die tijd extreme chromatiek de geheimzinnige voorspellingen van de Sibyllen illustreren.
1. Solage – Fumeux fume
2. J’ay grant desespoir
3. Si Dardalus (Daedalus?)
4. Calestone (?)
5. Jehan Vaillant – Par maintes foy
6. Pierre de Molins – De ce que foul pense
7. Zolomina zelin (?)
8. Esperance tient ouverte la porte
9. Pour ce connoy
10. J’ay grant espoir
11. Guillaume Dufay – Magnam me gentes
12. Adam de la Halle – Or est bayard
13. Adam de la Halle – Robin m’ayme
14. Hareu li main d’amer m’ochist (13e eeuw)
15. Libera me
16. Psalle modulamini
17. Perotinus (?) – Mors
18. Organum de Monte Lapis
19. Sancti spiritus adsit
20. Kyrie Cunctipotens
21. Haec dies
22. Salve Regina
23. Beata progenitus
24. Rosa delectabilis
25. Orlando di Lasso – Carmina chromatico
26. Orlando di Lasso – Sibylla Persica
27. Orlando di Lasso – Sibylla Libyca
28. Orlando di Lasso – Sibylla Delphica
29. Orlando di Lasso – Sibylla Cimmeria
30. Orlando di Lasso – Sibylla Samia
