Op 8 januari jongstleden kwam het droevige bericht binnen over het heengaan van filmmaker, multimedia kunstenaar en componist Phill Niblock.
Niblock haalde de respectabele leeftijd van 90 jaar. Collega Mark van de Voort wijdde in december 2013 een mooi programma over Phill’s werk naar aanleiding van zijn 80’ste verjaardag. Maar voorafgaand en daarna zou zijn werk geheel terecht nog veelvuldig aan bod komen bij Concertzender. We sluiten deze In Memoriam af met een lijst van programma’s, waarin zijn werken zijn terug te horen.
De rode draad door het levenswerk van Phill Niblock (1933-2024) kenmerkte zich door de continue overschrijding van fysieke tolerantie tijdens immens harde performances en concerten. Zijn intentie lag in het gegeven dat geluid ervoor moest zorgen dat je je zowel geestelijk als ook lichamelijk geheel over gaf aan de geluidsbeleving; een gegeven dat van de luisteraar een absolute overgave verlangde. Het opzoeken van de dialoog met de ruimte, waarin hij zijn geluiden afspeelde, was daarbij van cruciale rol.
Mensen die Phill ooit live aan het werk zagen zullen beamen, dat de beleving van een collectieve aard was. Al gaandeweg bespeurde je als luisteraar eenzelfde ervaring als de personen in je nabijheid. De tijdloosheid van Niblock’s muziek kreeg live een extra dimensie, doordat je het gevoel van ruimte en tijd geheel los kon laten.., jezelf verliezen als het ware. De combinatie van ruimtelijk dialoog voeren en het daarop aangepast volume zorgde er eveneens voor dat ieder optreden als uniek kon worden beschouwd.
Als filmmaker werkten zijn beelden gelijkaardig aan zijn benadering tot geluidscomposities, met kenmerkend gebruik van kleur, tijd, beweging en camera standpunten. Iets wat veelal terug te zien is in zijn favoriet onderwerp; de werkende mens, die hij op veelal trage en serene wijze in detail vastlegde. Als fotograaf zou hij in zijn beginjaren deze kenmerken vastleggen met beelden van voornamelijk jazz musici. Een artistiek aspect uit zijn leven wat pas vele jaren later zijn erkenning zou krijgen.
Ook was hij als directeur vanaf 1985 verbonden aan Experimental Intermedia, een stichting voor avant-gardemuziek gevestigd in New York. Het platform zou aan ontelbaar veel artiesten een podium bieden. Dankzij Phill’s kracht, om mensen van verschillende disciplines en achtergronden bij elkaar te brengen, leverde dat verrassende en grensverleggende resultaten op. Op de website van Experimental Intermedia is gelukkig te lezen dat de activiteiten in de geest van Phill zullen continueren.
De godfather van de drone is niet meer. De erfenis die Phill Niblock achterlaat is net zo episch en geladen als de klanken waarmee hij zijn hele leven als componist heeft gewerkt. En die geluiden zullen nog lang na resoneren in onze hoofden. Bedankt voor alles Phill!
Geschreven door programmamaker Mike Kramer.
Foto: Jack Vartoogian.
Mark van de Voort wijdde in december 2013 naar aanleiding van zijn 80’ste verjaardag, in het programma Thema aandacht aan Phill’s werk.
Het programma Framework stond onlangs stil bij het overlijden van Niblock. Op de Concertzender zelf terug te horen op maandag 22 januari 2024 om 06:00 uur.
In Concertzender Live van maandag 27 juli 2009 zijn live opnamen te horen tijdens November Music in Den Bosch, waar Niblock samen met Thomas Ankersmit een optreden verzorgde.
Op woensdag 31 januari 2024 zonden we een Electronic Frequencies special uit met werken van het album Touch Food uit 2003.
En op woensdag 21 februari stelt Mike Kramer zelf, een Electronic Frequencies special samen met “A Rooks Pun’ van het album ‘Working Touch’, dat enkel als USB-stick in 2022 is uitgebracht. ‘Praised Fan’, eveneens afkomstig van ‘Working Touch’. En een werk uit 2006 met de titel ‘Sethwork’.
Maar ook werd er de afgelopen maand in Resonator en X-Rated stil gestaan bij Niblock’s overlijden.
