Op 30 December 2021 overleed Gottfried Michael Koenig.
Gottfried Michael Koenig, de componist die vorm gaf aan elektronische muziek door een systematische aanpak.
Koenig, geboren in 1926 in Maagdenburg, Duitsland, is een van de belangrijkste componisten van elektro-akoestische muziek.
Koenig studeerde kerkmuziek in Braunschweig, compositie, piano, analyse en akoestiek in Detmold, grafische notatie technieken in Keulen en computertechniek in Bonn.
Hij assisteerde andere componisten als Karl-Heinz Stockhausen, Mourice Kagel, Franco Evangelisti en Györgi Ligeti in de WDR Studio’s in Keulen. Hij doceerde aan de muziekzomerschool van Darmstadt. Vanaf 1962 was hij directeur en voorzitter van het Instituut voor Sonologie aan de Universiteit van Utrecht. Onder zijn leiding werd dit instituut een van de belangrijkste studio’s voor onderzoek en compositie in de elektronische muziek.
Begonnen als serieel muziekcomponist, ontwikkelde hij zijn computerprogramma’s “Project 1”, “Project 2” en “SSP”. Deze programma’s werden gebruikt om de compositie van muzikale structuur-varianten te formaliseren. Hieruit ontstonden Koenig’s werken zoals Terminus 2, de Function series. Zijn computerapplicaties werden gebruikt om akoestische werken te ontwikkelen zoals Übung voor piano, 3 ASKO Pieces, String Trio en de Segmented series.
Koenig gaf wereldwijd lezingen over zijn ideeën over geformaliseerde muziek, muziek gemaakt door sets van regels. Deze regels waren in staat om muzieksystemen te creëren die sonische velden en sonische mogelijkheden definiëren door interactie, contextuele onnauwkeurigheid en contextafhankelijke parameters.
Over Project I: “Bij het interpreteren van de datastructuur gecomponeerd door “Project 1″, geef ik de voorkeur aan een arbeidsverdeling, een methode die overigens analogieën heeft in serieel componeren en elektronische muziek.”- GM Koenig
In 1961 ontving Koenig een aanmoedigingsprijs van de deelstaat Noordrijn-Westfalen, in 1987 de Matthijs Vermeulenprijs van de stad Amsterdam, in 1991 de Christoph en Stephan Kaske Prijs. In 2002 verleende de filosofische faculteit van de universiteit van Saarbrucken, Duitsland, Koenig een eredoctoraat.
Meer informatie over Gottfried Michael Koenig: https://koenigproject.nl/
Roland Kuit, oud-leerling van G.M. Koenig, produceerde een In Memoriam uitzending, die is te beluisteren op 26 januari 2022 om 23:00 uur.
Op maandag 16 april 2007 besteedde Olivier Hijmans aandacht aan een aantal werken van Gottfried Michael Koenig. Luister hier terug.
De technieken die worden gebruikt voor compositie in de volgende uitzending zijn systemen die zichzelf componeren. Algoritmen en een balans tussen regels om het toeval te laten werken waar een regel slechts de noodzaak zou simuleren met veranderde spectrale reeksen als resultaat.
Deze In Memoriam is geschreven door programmamaker Roland Kuit.
Foto: Rineke Dijkstra.
