Hommage aan Hugo Wolf

Toen Schubert aan het begin van de negentiende eeuw zijn eerste lied schreef, opende hij een traditie die de rest van de eeuw zou beheersen. Toch zijn het vooral de liederen uit de eerste helft van die eeuw, van Schubert zelf en van Schumann, die we nu nog kennen. Liederen uit later tijd zijn vooral aan kenners van het genre voorbehouden. Zonde, want zo blijft ook Hugo Wolf een gesloten boek voor ons.

Hugo Wolf (1860-1903) had een korte carrière. Zijn roeping als professioneel componist vond hij pas op 27-jarige leeftijd, toen hij twaalf liederen publiceerde. Daarna ging het hard. Wolf wilde de liedtraditie radicaal vernieuwen, zoals Wagner dat met de opera gedaan had en Bruckner met de symfonie. Vaste liedvormen en mooie melodieën moesten plaatsmaken voor pijnlijk directe expressie en bewust toegepaste ‘leidmotieven’.

Veel succes had hij er niet mee. Hij was minstens zo arm als Schubert. Een ander noodlot deelde hij dan weer met Schumann: sinds zijn achttiende leed hij aan syfilis. Een ziekte die eerst overgaat, maar dan jaren later weer genadeloos opspeelt, vaak met hersenschade. De laatste jaren van zijn leven waren een hel. Pas na zijn dood werd Wolf echt ontdekt, maar binnen tien à vijftien was zijn topzware, laatromantische idioom alweer hopeloos uit de mode. Zodoende bleef hij een componist voor liefhebbers van het kunstlied.

In dit concert wordt zijn erfenis geëerd. ‘Hommage’ is eigenlijk een bedrieglijke term. Aan het woord komen namelijk geen moderne meesters die zich door Wolf hebben laten inspireren – het programma is bijna helemaal voor Wolf zelf. We horen 25 van de 44 liederen uit het Spanisches Liederbuch – een collectie liederen op wereldlijke en geestelijke teksten. Geschreven rond 1890, het artistieke hoogtepunt van Wolfs carrière.