Esther Lee

De Amerikaanse Esther Lee speelt zowel moderne piano als fortepiano en klavecimbel. In dit recital bedient ze het laatste instrument. Ze neemt ons in vier stukken mee langs vier componisten uit drie landen.

Bernardo Storace was in elk geval een Italiaan. Over hem is niet veel meer bekend dan dat hij de componist was van een bundel klaviermuziek uit de zeventiende eeuw. In de inleiding staat dat de man in 1664 als vice-kapelmeester in Messina werkte. Zodoende was deze spookmusicus (nog nergens hebben we hem in archieven of andere bronnen kunnen terugvinden) lid van een generatie die een grote leegte op te vullen had. Begin zeventiende eeuw stond de Italiaanse klavecimbelmuziek in bloei, vooral dankzij Girolamo Frescobaldi. Diens uiterst serieuze toccate, ricercari en canzoni werden nog jarenlang zeer hoog aangeslagen. Storace lijkt die erfenis grotendeels te vermijden, alsof hij de concurrentie niet aandurft. Hij schrijft vooral variatiereeksen en chaconnes – werken die destijds vaak als achtergrondmuziek werden gespeeld, maar waarin een behoorlijk hoog niveau kon worden gehaald.

Antoine Forqueray was uiteraard een Fransman en dat hoor je in meer dan alleen zijn naam. Fransen willen dansen, zo luidde het devies. Aan het koninklijk hof van Versailles werd enorm veel gedanst, en de koning wilde ook dansen in zijn opera’s. U vraagt, wij schrijven, dacht hofcomponist Lully. De dansjes uit die opera’s werden bewerkt voor kleine ensembles of voor klavier alleen. Zo kon je ze zelf ook spelen. Die dansjes werden zo populair dat componisten zelf nieuwe dansstukken gingen schrijven, die niet voor het ballet bedoeld waren. Een nieuw genre was geboren: de suite. Als Fransman wist Forqueray dus wel wat hem te doen stond: suites schrijven.

Johann Jakob Froberger was een geboren Duitser, maar werkte vooral in Frankrijk. Zodoende schreef hij genoeg suites, en dat was weer van groot belang in de verspreiding van de suite naar Duitsland. Maar ook met Italië had hij een band, zo horen we hier in zijn Toccata in a.

Johann Sebastian Bach kwam zijn leven lang het huidige Duitsland niet uit. Door vlijtig verzamelwerk, en dankzij de mode van dat moment, kwam hij echter genoeg in aanraking met Italiaanse en Franse muziek. Zijn Franse suites moeten we in dat licht zien. Natuurlijk is ‘Franse suite’ een soort pleonasme, maar die titel is nu eenmaal in de loop der jaren aan die serie blijven plakken. Maar Bach zou Bach niet zijn als hij er geen eigen draai aan gaf. Een dansmelodie blijft nooit zonder een contrapuntisch lijntje of ingewikkelde harmonie. Zo eenvoudig als de dansjes van Forqueray zijn, zo cerebraal en toch elegant is de suite bij Bach!