Matangi Kwartet

Dmitri Sjostakovitsj is de geschiedenis ingegaan als een sombere componist, die revolutionair en vol van hoop aan zijn carrière begon maar door Stalins terreur (of de dreiging daarvan) werd gebroken. Later onderzoek heeft deze mening, die misschien al te veel door Koudeoorlogssentiment gekleurd is, bijgesteld. Ook in periodes dat het goed met hem ging componeerde hij vaak droevige muziek. Het Strijkkwartet nr. 3 is een goed voorbeeld. Het vijfdelige werk dateert van kort na de oorlog en zou volgens het program bij de première over de verschrikkingen van die oorlog gaan. Algemeen wordt er echter van uitgegaan dat het programma erbij is gevoegd om de machthebbers tevreden te stellen.

Alfred Schnittke opereerde in het spoor van Sjostakovitsj, zoals eigenlijk iedere Sovjetcomponist na hem. Hij maakte de glasnost en de Val van de Muur als oude man mee, maar dat kon hem niet vrolijker stemmen. Uit zijn muziek spreekt vaak een bittere ironie: we horen voortdurend stijlcitaten uit eerdere periodes, vermengd met modern idioom. Voor hem is dat een symbool van ongecompliceerde vroegere tijden, die nooit zullen terugkeren. Wil Schnittke echt terug naar de achttiende eeuw, een tijd waarin toch ook zoveel mis was? Of had hij alleen maar zo willen componeren? Die vraag blijft in het midden.

Marijn Simons heeft geen last van het verleden. Hij raakt er juist mateloos door geïnspireerd, vooral door het recente verleden. Eind jaren negentig kwam hij op als ‘wonderpuber’ die rijpe stukken schreef, vooral gebaseerd op de muziek uit het Interbellum. Zijn Tweede strijkkwartet schreef hij in 1998, op vijftienjarige leeftijd. Inmiddels is hij al jaren uit beeld en lijkt hij nog maar weinig te componeren. Des te meer reden om zijn vroege stukken nog eens af te stoffen: ze zijn te goed om nu al vergeten te worden!